شاید در سالیان اخیر برخلاف گذشته، مردم ایران اهمیت بیشتری برای کویر و کویرگردی قائل می شوند و به همین دلیل آژانس های مسافرتی مختلف، تورهای متعددی از جمله تور کویر یک روزه را به مناطق کویری مختلف برگزار می کنند، اما هنوز هم آنطور که باید و شاید به این طبیعت زیبا پرداخته نمی شود. بهترین زمان برای کویرنوردی، فصل پاییز است، هنگامی که هوا خنک تر شده و باد لطیف پاییزی، چهره ها را نوازش می دهد و دیگر آفتاب سوزان و مردافکن کویر در روز، شما را از پای در نمی آورد و موجب گرمازدگیتان نمی شود، هرچند که هیچ زمانی صفای شب های کویر، جمع شدن دور آتش و رصد ستاره ها را ندارد. کویرگردی به همین آسانی ها که فکر می کنید نیست. اولین موری که باید آن را پیش از سفر رعایت کنید، تهیه وسایل مورد نیاز کویرنوردی است که از همه بیشتر باید روی کفش مناسب کویرنوردی تاکید کرد که تاثیر به سزایی در کیفیت سفر و همچنین سلامتی شما دارد. در زیر چند کویر معروف و پرطرفدار و همینطور سحرانگیز ایران را به شما معرفی می کنیم.
می توان گفت که نام این منطقه کویری در استان اصفهان و در مجاورت شهرستان آران و بیدگل از کاروانسرا و قناتی گرفته شده که به دستور شاه عباس در این منطقه ساخته شده است. تنها نام جزیره سرگردان و دریاچه نمک که از جاذبه های گردشگری کویر مرنجاب هستند، کافیست تا انسان را به کویرنوردی ترغیب کرده و راهی این منطقه و نیز پیوستن به تور کویر مرنجاب نماید. برای اقامت در کویر مرنجاب، اقامتگاه ها و هتل های سنتی مختلفی وجود دارد.
کویر ورزنه است و تپه های شنی غول آسا و عجیب که از باد متولد شده اند. درواقع باد باعث فرسایش پوشش این منطقه که به کویر خارا نیز معروف است شده و ان را به این شکل دراورده است. کویر ورزنه حدود 100 کیلومتر از اصفهان فاصله دارد و وسعت آن چیزی در حدود 17 هزار هکتار است. عددی بزرگ، رعب انگیز و جالب. یکی از دلایل توصیه ما به شما برای انتخاب تور کویر ورزنه، همین مورد است.
کویر کاراکال کجاست؟
شاید اگر واژه تور کویر کاراکال را شنیدید، اولین فکری که به ذهنتان خطور کرده، توری به مناطق آفریقایی یا آمریکای مرکزی بوده است، اما بهتر است بدانید که این منطقه در نزدیکی شهر بافق در استان یزد واقع شده است. علاوه بر تفریحات رایج در کویرگردی و نیز قدم زدن در نخلستان های زیبای کویر کاراکال، یکی از جاذبه های کم نظیر این منطقه، دیدن گونه های مختلف و کمیاب حیات وحش مرکزی ایران است که برخی از آن ها در معرض خطر انقراض قرار گرفته اند.
یکی از اولین انتخاب های ایرانی ها برای کویرگردی، تور کویر مصر است. هرچند که این کویر از تهران فاصله زیادی دارد، اما این قضیه باعث نمی شود تا گردشگران به خصوص عاشقان کویر در زمان های مناسب کویرنوردی، از سفر به این منطقه چشم بپوشند. از هیجانات خاص این کویر که انتظار مسافران را می کشد، می توان به شترسواری، آفرود و رصد ستارگان اشاره نمود.
عراق کشوری عرب زبان درخاورمیانه و جنوب غربی آسیاست، هرچند که تعداد زیادی از جمعیت این کشور را کرد زبان ها نیز تشکیل می دهند. پایتخت عراق شهر بغداد بوده و این کشور از جنوب با عربستان سعودی، از غرب با اردن و سوریه از شرق با کشورمان ایران و از شمال با ترکیه همسایه است.
کربلا
شهری مذهبی و مقدس برای تمامی شیعیان جهان که تا سال 61 قمری بیابان بزرگی بوده به نام نینوا که البته مردم ان منطقه، نام های دیگری نیز بر روی ان نهاده بودند، اما بعد از سال 61 قمری و رودیداد عظیم کربلا و قیام امام حسین (ع)، به تدریج مورد توجه شیعیان قرار گرفت تا به امروز که بزرگ ترین میعادگاه شیعیان و دومین میعادگاه بزرگ مسلمانان جهان به شمار می آید.
تور کربلا همه ساله در ایام زیارتی خاص به ویژه تا سوعا و عاشورا و اعیاد مذهبی مانند عید قربان و ولادت امام حسین در قالب کاروان های زیارتی عتبات برگزار می شود. این تورها در دو نوع تور کربلا هوایی و تور زمینی کربلا به مسافران ایندیار خدمات رسانی می کنند.
اغلب تور های عتبات شامل بلیط رفت برگشت، اقامت در هتل به همراه ناهار وشام، ویزای عراق، بیمه مسافرتی، گشت وزیارت به همراه مدیر و مداح مجرب است.
نجف
شهرنجف پس از سوء قصد و کشته شدن اما علی (ع) توسط ابن ملجم تبدیل به شهری مهم در میان مسلمین جهان تبدیل شد. اهمیت این مکان مذهبی علاوه بر در برگرفتن پیکر پاک امام علی، به واسطه وجود آرامگاه حضرت هود، نوح وصالح نیز در آن می باشد و به همین دلیل است که همواره در مناسبت های دینی مانند ایام ولادت و شهادت یکی از پر رفت و امد ترین مقاصد جهان اسلام به شمار می آید.
تور نجف همواره با بلیط چارتر از مقاصد مختلفی چون کشور عزیزمان ایران صورت می پذیرد.معمولا تور کربلا و تور نجف به صورت گروهی انجام می شود.
اربعین حسینی
اربعین حسینی، 20 صفر و درواقع چهل روز بعد از شهادت امام حسین(ع) است که جزو مهم ترین مناسبت های شیعیان جهان به شمار آمده و همه ساله پر شور تراز سال های قبل برگزار می شود. این مناسک که به نوعی فستیوال مذهبی برای نشان دادن اتحاد و وحدت میان شیعیان تبدیل شده، یکی از بزرگ ترین مراسم پیاده روی جهان نیز محسوب می شود. درواقع پیاده روی اربعین پس از مراسم حج در کعبه، دومین مراسم بزرگ مذهبی در سرتاسر جهان است.
فلسفه پیاده روی اربعین
پیاده به کربلا رفتن به خصوص در ایام اربعین، فلسفه و مضوعیت خاص خود را دارد و از آنجا که پرداختن به ان از همان سال های اولیه پس از شهادت امام حسین در زمره کارهای ثواب قرار گرفته، احادیث و روایات زیادی در باب آن وجود دارد.
به طور مثال، بنا به فرموده امام عسکری (ع)؛ یکی از نشانه های مومن – که در این روایت مقصود شیعه است – زیارت سیدالشهدا درروزاربعین می باشد.
چرا که امام صادق (ع) به یکی از دوستان خود می‌فرماید:
قبر حسین (ع) را زیارت کن و ترک مکن.
پرسیدم: ثواب کسى که آن حضرت را زیارت کند چیست؟
حضرت فرمود: کسى که با پای پیاده به زیارت امام حسین (ع) برود، خداوند برای هر قدمى که برمىدارد، یک حسنه برایش نوشته ویک گناه از او محو مىفرماید و یک درجه مرتبه اش را بالا مى برد.
سابقه تاریخی پیاده روی اربعین
از جهتی جریان پیاده روی برای زیارت سیدالشهدا در روز اربعین سابقه ای تاریخی نیز دارد. زیارت کربلا با پای پیاده در زمان شیخ انصاری رسم بوده است، اما در برهه ای از زمان به فراموشی سپرده می‌شود که در نهایت توسط شیخ میرزا حسین نوری دوباره احیا می‌شود.
تور اربعین هر ساله حتی در زمان اوج تسلط داعشیان بر بخش هایی از کشور عراق برگزار شده و همواره نیز با استقبال زیادی از طرف مردم رو به رو گشته است. این تورها از چندین هفته جلوتر به صورت گروه های مردمی به صورت پیاده از مرزهای مهران و سایر مرزهای ایران آغاز شده و در مرز، ویزای عراق برای زائران صادر و بیمه مسافرتی گرفته می شود. گروه های مردمی معمولا توسط یک مدیر کاروان که شناخت کامل نسبت به عتبات دارد، هدایت می شود.
به نقل از خبرگزاری تسنیم، ابراهیم کریمی -مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان گلستان- از کشف بقایای کوره های سفال‌پزی و گور دسته جمعی در شهر تاریخی (جرجان) در شمال ایران خبر داد و این شهر را به عنوان یکی از چهار شهر مهم دوران اسلامی بعد از شهر ری، نیشابور و توس معرفی کرد. وی اظهار داشت:
گروه کاوش و گمانی‌زنی شهر تاریخی گرگان (جرجان) به سرپرستی محمد مرتضایی عضو هیات علمی پژوهشکده باستان‌شناسی از تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۹۶ برای انجام بررسی و گمانه‌زنی فصل هفتم پژوهش‌های باستان‌شناسی شهر تاریخی جرجان به شهرستان گنبد کاووس اعزام شد و فعالیت خود را شروع کرد.
او در ادامه افزود:
در این فصل از کاوش بقایایی از کوره‌های سفال‌پزی کشف شد که در آن سفالینه‌های معروف شهر تاریخی گرگان (جرجان) پخت می‌شده است. این سفالینه ها در موزه‌های معتبر دنیا نگهداری می‌شود و متعلق به این شهر تاریخی است.
کریمی گفت:
علاوه بر کشف کوره‌های سفال‌پزی در کاوش‌ها، سه‌پایه‌های نگهدارنده سفال و توپی‌های کوره سفال‌پزی نیز کشف شد.
وی در ادامه با اشاره به کشف گور دسته جمعی در فصل هفتم کاوش این شهر تاریخی اظهار کرد:
در بالای کوره‌های سفال‌پزی یک گور دسته جمعی کشف شد که ذهن باستان‌شناسان را به خود معطوف کرد. بقایای هفت تا هشت اسکلت کشف‌شده در این گور مورد مطالعات انسان‌شناسی و موارد ژنتیکی توسط متخصصان قرار دارد که در آینده نتیجه این مطالعات در مقالات و کتاب‌ها چاپ و ارایه خواهد شد.
کریمی به سیستم شهرسازی شهر تاریخی گرگان (جرجان) نیز اشاره کرد و گفت:
این شهر بر اساس سیستم شهرسازی احداث شده که دارای شبکه‌های فاضلاب شهری است و خیابان‌های آجر فرش، کوچه‌های فرعی و راسته بازار‌ها و کارگاه‌های صنعتی، مراکز علوم دینی و مذهبی و مساجد -که هر کدام در یکی از محله‌ها قرار داشتند- از مشخصات سیستم شهرسازی این شهر تاریخی است.
او افزود:
یکی از کارگاه‌های تولید سفال در بخش صنعتی این شهر تاریخی کشف شد. امیدواریم با ادامه کاوش‌ها در سال‌های آتی به آثار تاریخی قابل توجهی دست یابیم.
کریمی عنوان کرد:
شهر تاریخی گرگان (جرجان) یکی از چهار شهر مهم دوران اسلامی بعد از شهر ری، نیشابور و توس است. این شهرتاریخی در شهرستان گنبدکاووس قرار دارد و با شماره ۷۲۶ در سال ۱۳۴۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است
به نقل از خبرگزاری ایسنا، پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در زمینه مستندنگاری و حفاظت و مرمت آثار محوطه میراث جهانی تخت جمشید و منظر فرهنگی آن با مرمت گران ایتالیایی همکاری می کند.
تیم باستان شناس ایتالیایی از چند سال گذشته با هدف بررسی و کاوش در شهر پارسه با تیم باستان شناس ایرانی در تخت جمشید وارد همکاری شد و در یکی دو ماه گذشته نیز رییس دانشگاه هنر شیراز اعلام کرد که یک خیر ایتالیایی می خواهد برای حفاظت از تخت جمشید ۲۵۰ هزار یورو پرداخت کند.
کامران احمدی، رییس پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی خبر از آغاز مستندنگاری، حفاظت و مرمت آثار محوطه میراث جهانی تخت‌جمشید و منظر فرهنگی آن با همکاری مرمت‌گران ایتالیایی داد و در ادامه گفت:
در راستای توسعه همکاری های علمی، آموزشی، پژوهشی و فنی بین پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، پایگاه میراث جهانی تخت جمشید و موسسه مرمت گران بدون مرز ایتالیا، یادداشتِ تفاهم همکاری مبادله شد.
وی مستندنگاری، حفاظت و مرمت آثار در محوطه میراث جهانی تخت‌جمشید و منظر فرهنگی آن را از اهداف اصلی این یادداشت تفاهم اعلام کرد و گفت که براساس این تفاهم‌نامه، هر دو طرف در زمینه پژوهش و تحلیل داده‌های گردآوری شده و همچنین توسعه بانک اطلاعاتی مرتبط با آثار همکاری خواهند داشت.
او با بیان اینکه این یادداشت تفاهم از پاییز ۱۳۹۶ به مدت پنج سال اعتبار دارد، گفت:
آموزش پژوهشگران جوان در زمینه حفاظت، مرمت، چاپ و انتشار دستاوردها از دیگر موضوعات مورد تفاهم در این همکاری است.
آذرماه ۹۶ نیز علی‌رضا عسکری چاوردی، رییس دانشگاه هنر شیراز به انعقاد تفاهم نامه‌های متعدد حفاظتی و مرمتی با دانشگاه‌های ایتالیا اشاره و اظهار کرد:
مستند نگاریِ حفاظت باستان‌شناسی و مرمت در مجموعه جهانی تخت جمشید در دستور کار است و طبق برنامه‌ریزی های به عمل آمده تفاهم نامه جدیدی نیز به زودی در این حوزه ها با ایتالیایی ها منعقد می‌شود.
او از کمک و حمایت یک خیر ایتالیایی برای ادامه حفاظت از مجموعه جهانی تخت جمشید خبر داد و افزود:
یک خیر ایتالیایی بالغ بر ۲۵۰ هزار یورو برای اقدامات حفاظتی تخت جمشید هزینه خواهد کرد؛ این رقم در مجموعه کارهای حفاظتی در تخت جمشید هزینه خواهد شد.
شایان ذکر است که در اوایل خرداد ۱۳۸۸ نیز وزارت میراث و فعالیت های فرهنگی جمهوری ایتالیا، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و معاونت میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، تفاهم‌نامه ای با هدف حفاظت و مرمت آرامگاه کوروش در پاسارگاد و حفاظت و نگهداری مجموعه‌های موزه ای، امضا کردند. در همان زمان نیز پایگاه اینترنتی ایتالی‌مگ، اعلام کرد:
ساندرو بوندی (Sandro Bondi) وزیر فرهنگ و آثار تاریخی ایتالیا از مرمت مقبره کوروش کبیر در قالب پروژه‌ای مشترک بین مرمت گران ایرانی و ایتالیایی در مدت دو سال خبر داده است.
به نقل از خبرگزاری ایسنا، باستان‌شناسان آلمانی از اسفندماه مجددا در معدن نمک چهرآباد زنجان حضور پیدا می کنند و کاوش‌ها در این محوطه تاریخی از سر گرفته می‌شود. این درحالی است که هنوز پرونده شکایت معدنکار این معدن در دادگاه در دست بررسی است.
یحیی رحمتی، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان در این باره گفت:
برای انجام فصل بعدی عملیات باستان‌شناسی و بررسی معدن نمک چهرآباد، هیات مطالعات دانشگاه «بوخوم» آلمان اسفند امسال به ایران می‌آید، همچنین در ادامه این کاوش ها نشستی یک روزه در زنجان با هدف ارایه گزارش ها و نتایج کاوش های انجام شده در این معدن برگزار می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در برنامه آینده میراث فرهنگی استان زنجان، تبدیل این معدن نمک به سایت موزه در دستور کار است، افزود:
برای عملیاتی شدن این اقدام، یکی از ملزومات در این محوطه، خوانا سازی دوره‌های تاریخی براساس آثار به دست آمده است.
وی معدن نمک چهرآباد را یک مجموعه معدنی با بیش از ۲۳۰۰ سال قدمتِ بهره‌برداری توصیف کرد و ادامه داد:
آنچه که فعلا به دست آمده است برای ما مشخص کرده که از دوره هخامنشی تا امروز در دوره‌های مختلف تاریخی، این معدن فعال بوده است و معروفترین اثر به دست آمده از دوره هخامنشی، مرد نمکی شماره چهار با ۲۳۵۰ سال قدمت است، همچنین مرد نمکی شماره یک از دوره ساسانی در این معدن به دست آمده است.
به گفته او قرار است در همایش ملی باستان‌شناسی امسال در تهران بخشی از ارایه گزارش ها به یافته های مردان نمکی اختصاص پیدا کند.
او به کشف یافته‌های باستان شناسی در این محوطه تاریخی از دوره اشکانی تا اوایل ساسانی یعنی حدود ۱۷۰۰ سال پیش تا امروز اشاره کرد و گفت:
از سوی دیگر آثار به دست آمده از دوره ایلخانیان و حتی دوره قاجار و پهلوی اول، نشان می‌دهد که چهرآباد در دوره های تاریخی مختلف مورد بهره برداری قرار گرفته است و این معدن نمک یک سایت غنی از نظر تاریخی است.
به گفته رحمتی این معدن به یکی از طولانی‌ترین معادنِ در دست بهره‌برداری در ایران تبدیل شده و به عنوان یکی از قدیمی ترین معادن ایران -از نظر طول زمان بهره‌برداری از یک معدن- شناخته می شود. مستمر بودنِ برداشت و فعال بودن این معدن نمک آن را به یکی از مهم ترین معادن ایران تبدیل کرده است.
رحمتی این معدن را یکی از سایت های فعال کاوش های باستان شناسی در ایران دانست و افزود:
به واسطه این خصوصیت؛ قوی ترین هیات های ایرانی و بین المللی نیز به صورت مشترک روی این سایت فعالیت می‌کنند، اما این موضوع فعلا ادامه دارد و تا زمانی که معدن فعال باشد، نمی‌توان برای پایان مدت زمان کاوش های آن زمانی در نظر گرفت.
او در مورد کشف نخستین مرد نمکی در این معدن توضیح داد:
در سال ۱۳۷۲ و به صورت اتفاقی توسط بهره‌بردارانِ معدن، جسدی پیدا شد که فقط یک چکمه که داخل آن پا بود و البسه و لوازماتی که همراه آن بود نیز پیدا شد. نخست گمان می‌رفت آن یک جسدِ جدید باشد، اما بعد از انجام محاسبات، مشخص شد که متعلق به بیش از ۱۷۰۰ سال پیش است، از آن دوره به بعد کاوش‌ها به صورت علمی آغاز شد.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان؛ به کشف دومین مرد نمکی در حدود سال ۸۴ نیز اشاره کرد و گفت:
پس از آن معدن قُرق شد و خسارت زیادی پرداخت کردیم تا بتوانیم جلوی بهره‌برداری را بگیریم.
او ادامه داد:
در حال حاضر نیز درگیر پیگیری های دادگاه هستیم. بهره بردار معدن، از میراث فرهنگی ادعای خسارت کرده است، چون در حال حاضر به دلیل ارزشمند بودن محوطه امکان فعالیت و برداشت نمک وجود ندارد و پیمانکار به عنوان بهره‌بردارِ معدن از کار بازمانده است. او به دلیل مالکیت در این محوطه و نداشتنِ امکانِ بهره‌برداری، ادعای خسارت کرده که در حال گذراندن مراحل قانونی آن هستیم.
شایان ذکر است که اواخر اردیبهشت امسال نیز ابوالفضل عالی، سرپرست ایرانی هیات مشترک باستان شناسی معدن نمک چهرآباد زنجان اعلام کرد که تونلی بزرگ با چند فضای مرتبط با یکدیگر از دوره هخامنشی، ساسانی و اواخر دوران اسلامی در ایران از جالب ترین کشفیات فصل گذشته کاوش بوده است.
همچنین باستان شناسان در این محوطه هنوز در جستجوی شناسایی قدیمی‌ترین دوره‌های استخراج نمک در چهرآباد هستند.